Hàng tháng, số tiền được chi vào quỹ bảo hiểm xã hội chiếm hơn 10% tiền lương của người lao động. Thế nhưng, liệu bạn đã hiểu hết những quyền lợi khi tham gia loại hình bảo hiểm này?
Tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) là quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động và cả người sử dụng lao động. Thế nhưng, nhiều người vẫn còn rất băn khoăn không biết bảo hiểm xã hội là gì, khi đóng BHXH hàng tháng sẽ nhận được những quyền lợi gì và mức đóng như thế nào.
Những chia sẻ dưới đây của Hello Bacsi sẽ cung cấp một số thông tin tổng quan, khái quát nhất về BHXH cũng như giải đáp một số thông tin về quyền lợi, mức đóng, cách tra cứu quá trình đóng BHXH…
Bảo hiểm xã hội là gì? Tham gia bảo hiểm xã hội được quyền lợi gì?
Luật BHXH 2014 quy định khái niệm bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
Bảo hiểm xã hội là một trong những chính sách quan trọng của nhà nước, được nhà nước đảm bảo theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo an toàn đời sống cho người lao động và gia đình, đồng thời góp phần bảo đảm an toàn xã hội.
Quyền lợi khi tham gia BHXH:
- Được tham gia và hưởng các chế độ theo Luật BHXH.
- Được cấp, quản lý sổ BHXH và nhận lại sổ khi không còn làm việc.
- Nhận lương hưu và trợ cấp đầy đủ khi đến tuổi về hưu.
- Hưởng bảo hiểm y tế trong các trường hợp đang hưởng lương hưu, nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, nhận con nuôi, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hay trợ cấp ốm đau.
- Chủ động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động và được thanh toán chi phí giám định y khoa nếu đủ điều kiện hưởng BHXH.
- Ủy quyền nhận lương hưu, trợ cấp BHXH cho người khác.
- Được cung cấp thông tin về đóng BHXH theo định kỳ, yêu cầu người sử dụng lao động cung cấp thông tin về việc đóng và quyền được hưởng các chế độ của BHXH.
- Người tham gia được khiếu nại, tố cáo và khởi kiện BHXH theo quy định pháp luật.
Có những loại BHXH nào?
Hiện bảo hiểm xã hội Việt Nam có 2 loại chính là:
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình BHXH do nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia.
- Cả người lao động và người lao động cùng nhau chi trả cho khoản thanh toán BHXH
- BHXH bắt buộc bao gồm các chế độ: thai sản; ốm đau; tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; tử tuất; hưu trí và bảo hiểm thất nghiệp
- Được áp dụng khi ký kết hợp đồng lao động trên 3 tháng và không xác định thời hạn nghỉ trong hợp đồng.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
Mức đóng bảo hiểm xã hội mới nhất
Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc
Theo quy định tại Điều 85, Điều 86, Luật BHXH, căn cứ vào Nghị định số 58/2020/NĐ-CP và Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương tháng của người lao động.
Mức đóng BHXH được chia vào các quỹ hưu trí, tử tuất; quỹ ốm đau, thai sản; quỹ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp.
– Người sử dụng lao động sẽ đóng 21,5% mỗi tháng gồm:
- Quỹ hưu trí: 14%
- Ốm đau, thai sản: 3%
- Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: 0,5%
- BHTN: 1%
- BHYT: 3%
– Người lao động sẽ đóng 10,5% mỗi tháng gồm:
- Hưu trí: 8%
- BHTN: 1%
- BHYT: 1,5%
Mức đóng BHXH tự nguyện
Theo quy định tại Điều 87, Luật BHXH Việt Nam 2014 quy định mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người lao động như sau:
- Hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
- Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.
Năm 2021, mức lương cơ sở được giữ nguyên ở mức 1,49 triệu đồng/tháng. Theo đó mức thu nhập tháng đóng BHXH tối đa không quá 20 x 1,49 = 29,8 triệu đồng/tháng.
Các chế độ bảo hiểm xã hội
Thực tế, rất nhiều người không muốn tham gia BHXH vì cho rằng mức đóng khá cao. Tuy nhiên, nếu xét về lâu dài thì việc tham gia BHXH cực kỳ cần thiết.
Bởi BHXH sẽ giúp người lao động san sẻ hoặc bù đắp một phần thu nhập khi gặp rủi ro hay có vấn đề khác như thai sản, thất nghiệp hay lương hưu.
Cụ thể, khi tham gia BHXH, người lao động sẽ được các chế độ sau:
Chế độ ốm đau
Dành cho người lao động đã tham gia BHXH thuộc trường hợp ốm đau hoặc tai nạn lao động có xác nhận của tổ chức, cơ sở y tế.
- Người lao động sẽ được nghỉ và hưởng các chế độ của lao động theo quy định của Luật Bảo hiểm Xã hội Việt Nam.
- Thời gian nghỉ và mức hưởng khác nhau tùy vào đối tượng, môi trường làm việc và đặc trưng công việc. Tuy nhiên thời gian nghỉ không quá 30 ngày.
- Nếu chưa hồi phục sức khỏe trong khoảng thời gian này thì sẽ được nghỉ theo chế độ nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau ốm đau theo đúng quy định của pháp luật.
Chế độ thai sản
- Dành cho đối tượng là lao động nữ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản. Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, tùy vào từng giai đoạn của thai kỳ mà lao động nữ sẽ được nghỉ những ngày khác nhau.
- Nếu sinh con hoặc nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản sẽ nhận hỗ trợ 1 lần từ BHXH một khoản bằng 2 lần tháng lương cơ sở trong thời gian nghỉ hưởng chế độ.
Chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
Dành cho người tham gia BHXH không may bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Nếu đủ điều kiện hưởng chế độ theo đúng luật bảo hiểm quy định thì người lao động sẽ nhận được trợ cấp 1 lần hoặc theo tháng tùy vào mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe.
Ngoài ra, người lao động còn được hưởng các trợ cấp về phương tiện đi lại, công cụ sinh hoạt để giúp người lao động nhanh hồi phục.
Chế độ hưu trí
- Đây là chế độ dành cho người lao động đến tuổi nghỉ hưu hoặc suy giảm sức khỏe, không thể lao động theo quy định của BHXH Việt Nam.
- Nếu đóng đủ BHXH 20 năm với nam và 15 năm với nữ, đồng thời đáp ứng đủ điều kiện hưởng lương hưu thì sẽ nhận được tiền hưu trí hàng tháng tùy theo mức tham gia và khoản tiền đóng BHXH.
- Nếu chưa tham gia đủ số năm mà đến tuổi về hưu hoặc khi nghỉ việc chưa tham gia đủ thì có thể yêu cầu thanh toán BHXH để hưởng mức BHXH 1 lần.
Chế độ tử tuất
Dành cho người tham gia BHXH bị tử vong do bệnh tật, tai nạn… BHXH sẽ trợ cấp mai táng, hỗ trợ tử tuất hàng tháng và trợ cấp tử tuất mỗi tuần theo quy định của tổ chức, cơ quan BHXH.
Mức trợ cấp tử tuất hàng tháng phụ thuộc vào mức lương cơ sở của người tham gia bảo hiểm tại thời điểm đang tham gia. Mức trợ cấp tử tuất hàng tuần phụ thuộc vào thời gian tham gia và mức đóng hàng tháng.
Chế độ bảo hiểm thất nghiệp
Nhằm hỗ trợ người lao động mất đi thu nhập hàng tháng do thất nghiệp. Điều kiện hưởng chế độ thất nghiệp khi người lao động đóng đủ quỹ thất nghiệp trong bảo hiểm xã hội trên 12 tháng trong thời gian 24 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động.
Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp nhiều hay ít phụ thuộc vào thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp. Mức hưởng trợ cấp hàng tháng sẽ tính bằng 60% mức đóng bình quân khi tham gia bảo hiểm trước khi thất nghiệp 6 tháng.
Tra cứu quá trình đóng BHXH như thế nào?
Để tra cứu bảo hiểm xã hội với các thông tin như quá trình đóng bảo hiểm xã hội, mã số bảo hiểm xã hội… bạn có thể làm theo những cách sau:
- Tra cứu trực tuyến tại trang của BHXH bằng cách truy cập trang web và điền thông tin cá nhân theo yêu cầu
- Tra cứu qua ứng dụng VSIID – Bảo hiểm xã hội số: Ứng dụng dụng di động của cơ quan BHXH Việt Nam. Bạn tải ứng dụng về máy và điền thông tin.
- Tra cứu bằng tin nhắn điện thoại qua tổng đài 8079 bằng cách soạn tin nhắn theo cú pháp BH QT [mã số BHXH].
Ngoài ra, bạn cũng có thể gọi trực tiếp đến tổng đài bảo hiểm xã hội Việt Nam 1900 6088 để được tư vấn cụ thể.
Verifying…